Rola buraka pastewnego w żywieniu zwierząt

Burak pastewny pomimo znikomej powierzchni produkcji w Polsce nadal stanowi cenne źródło paszy dla zwierząt hodowlanych. Buraki pastewne, w porównaniu z innymi roślinami pastewnymi, dają plony o znacznie większej wartości pokarmowej. Korzenie buraków dostarczają wartościowych składników pokarmowych, które możemy wykorzystywać w stanie świeżym niezależnie od pory roku.

Ponadto są one paszą uniwersalną tzn. przeznaczoną dla większości gatunków zwierząt, przede wszystkim dla bydła, koni, trzody chlewnej, drobnego inwentarza, a nawet zwierzyny łownej. Przy karmieniu drobnego inwentarza należy pamiętać o odpowiednim przygotowaniu paszy dla bydła (rozdrobnieniu), jest ona wtedy chętniej zjadana. 

O wartości pokarmowej buraków pastewnych decyduje zawartość węglowodanów i bardzo wysoka strawność tzn. bardzo mała różnica pomiędzy ilością składnika pokarmowego pobranego, a wydalonego z organizmu. Wśród węglowodanów pierwsze miejsce zajmuje cukier w postaci glukozy i fruktozy, które dają energię zwierzętom. 

Pasza z korzeni buraka pastewnego charakteryzuje się również bardzo dobrą strawnością w żywieniu zwierząt gospodarskich.

Buraki pastewne zaleca się stosować w żywieniu bydła mlecznego, dla tego że one korzystnie wpływają na wydajność mleczną u krów i owiec karmiących, mają bowiem właściwości mlekopędne. Ponadto dzięki dużej smakowitości są chętnie wyjadane i przyczyniają się do pobierania większych ilości pozostałych pasz z dawki żywieniowej. Dzienna dawka buraków wynosi do 40kg na krowę, jeśli stanowią jedyną paszę objętościową soczystą. Przy jednoczesnym podawaniu kiszonki ilość ich zmniejsza się nawet o 20kg. Buraki pastewne i można podawać również cielętom. Dawka uboga w składniki energetyczne może być uzupełniona okopowymi burakami pastewnymi, będącymi paszą węglowodanową - energetyczną. 

Oprócz korzeni buraka na paszę można wykorzystać również liście, których plon z 1 ha wynosi około 1/3 plonu korzeni. Stanowią one ważne, często nie doceniane źródło cennej paszy. Wartość pokarmowa plonu ilości (średnio około 350 q z 1 ha) w jednostkach owsianych i białku jest większa niż dobrego plonu siana z takiej powierzchni, a bliska wartości 35 q ziarna zbóż albo 350 q koniczyny czerwonej.

Karmienie kiszonkami z różnych roślin powoduje zakwaszenie treści pokarmowej żwacza. W związku z tym niezbędne jest neutralizowanie niskiego odczynu za pomocą kredy pastewnej. Aby żwacz mógł prawidłowo pracować, pH w jego wnętrzu powinno wynosić około 6,9. Wartość pH kiszonki wynosi natomiast około 4.Dorosła krowa, karmiona kiszonką, powinna przyjąć około 100 g kredy dziennie. W przypadku, gdy kiszonka jest jedyną paszą objętościową soczystą, jaką zjada krowa, to nie powinna jej przyjmować więcej niż 8% masy ciała. Zatem, jeśli krowa waży 500 kg, to powinna zjeść co najwyżej 40 kg kiszonki dziennie. W przypadku, gdy krowa jest jednocześnie karmiona kiszonką oraz paszą okopową, ilość kiszonki zjadanej przez zwierzę, powinna być mniejsza. Ma to na celu uzyskanie odpowiednich proporcji pasz soczystych, mianowicie 50% kiszonki i 50% pasz okopowych.

Przykładowa dzienna dawka paszy (w kg) dla krowy o masie ciała 500 kg i wydajności mleka 20 kg przy zawartości tłuszczu 4%:

Poniższe tabele przedstawiają wartości pokarmowe poszczególnych pasz uzyskanych z buraka pastewnego:

Korzenie buraków pastewnych przechowują się do późnej wiosny w odpowiednich warunkach tzn. wilgotności około 80-90% i temperaturze nie przekraczającej 40C. Mogą one być dlatego wykorzystywane jako pasza przez większą część roku.

Przygotowywując dobrą paszę dla zwierząt należy pamiętać o tym, że najlepiej zbilansowane pasza powinna zawierać w swym składzie całą gamę pasz począwszy od pasz objętościowych po treściwe gdyż każda się z nich uzupełnia się wartościami pokarmowymi.