Jak uprawiać grykę - zastosowanie i właściwości zdrowotne
Gryka to roślina pochodzącą z Azji Wschodniej i Środkowej. Uprawiana jest przede wszystkim ze względu na nasiona, z których produkowane są m.in. popularna kasza i mąka. Jest to roślina stosunkowo łatwa w uprawie między innymi ze względu na odporność na szkodniki i choroby oraz małą wrażliwość na warunki glebowe. Jakie jest najczęstsze zastosowanie gryki? Dlaczego warto ją jeść? Dowiesz się tego w dalszej części naszego wpisu.
Gryka to roślina pochodzącą z Azji Wschodniej i Środkowej. Uprawiana jest przede wszystkim ze względu na nasiona, z których produkowane są m.in. popularna kasza i mąka. Jest to roślina stosunkowo łatwa w uprawie między innymi ze względu na odporność na szkodniki i choroby oraz małą wrażliwość na warunki glebowe. Jakie jest najczęstsze zastosowanie gryki? Dlaczego warto ją jeść? Dowiesz się tego w dalszej części naszego wpisu.
Uprawa gryki — najważniejsze zasady
Gryka ma wysoką zdolność adaptowania się do zastanych warunków, ale jeśli oczekujesz dobrych plonów, musisz spełnić kilka istotnych warunków. Zaleca się ją uprawiać na lżejszych glebach o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego, chociaż nasiona nadają się do wysiewu na glebach słabej jakości. Nie nadaje się do uprawy na glebach podmokłych i bardzo suchych. Ponieważ wykazuje duże zapotrzebowanie na energię cieplną, należy zapewnić jej dostęp do słońca. Optymalne warunki do rozwoju ma w temperaturze ok. 20°C. Sam sposób uprawy gryki jest mocno zbliżony do zbóż jarych.
Do siewu gryki należy przystąpić, gdy minie ryzyko wystąpienia przymrozków (roślina jest wrażliwa na niskie temperatury). Najlepiej, gdy wierzchnia warstwa gleby osiągnie temperaturę ok. 8-10°C, czyli w terminach od 15 do 25 maja. Wskazana jest też nieco szersza rozstawa rzędów — od 12 cm do nawet 45 cm. W ten sposób możemy zapewnić sobie najwyższe plony.
Na rozwój gryki, oprócz warunków atmosferycznych i jakości gleby, wpływa również odpowiednie nawożenie. Jest to roślina, która potrzebuje makroskładników, w tym przede wszystkim azotu. Zalecane jest też nawożenie fosforowo-potasowe. Gryka siewna to roślina jednoroczna, której okres wegetacji wynosi 60-80 dni.
Przykłady zastosowanie gryki
Gryka to roślina, która wygląda dość niepozornie. Osiąga wysokość do ok. 100 cm, łodyga jest cienka i słabo rozgałęziona, pokryta gładkimi liśćmi. Latem pojawiają się białe lub różowe kwiaty w niewielkich kwiatostanach. Następnie pojawiają się trójkątne, brązowe owoce — orzechy. Walory dekoracyjne nie są więc zbyt spektakularne, natomiast roślina ma istotne znaczenie gospodarcze. Z nasion gryki powstają bogate w wartości odżywcze kasze, m.in. kasza gryczana i krakowska. Służy też do produkcji bezglutenowej mąki gryczanej, z której wytwarza się makarony, chleb, placki czy naleśniki.
Zastosowanie znajdują też miododajne kwiaty gryki, które mają właściwości lecznicze. Można przygotować z nich m.in. napary. Ziele gryki, obfitujące w rutynę, używane jest w medycynie naturalnej do wspierania odporności i naczyń krwionośnych. Wykorzystać można nawet łupiny orzeszków, czyli łuski gryki, którymi wypełniane są poduszki i ortopedyczne materace. W gospodarstwach rolnych roślina ta uprawiana jest także na zielony nawóz.
Jakie właściwości zdrowotne wykazuje gryka?
Gryka doceniana jest przede wszystkim ze względu na swoje liczne właściwości zdrowotne. Jej nasiona to bogate źródło składników odżywczych. Oto najważniejsze zalety gryki:
- Zawiera w sobie wartościowe białko o doskonałym składzie aminokwasowym.
- Nie zawiera glutenu.
- Stanowi prawdziwą skarbnicę minerałów, w tym wyjątkowo dużo magnezu. Występują w niej sole mineralne rzadko spotykane w innej żywności, np. bor, kobalt, platyna.
- Gryka dostarcza organizmowi też wiele witamin, w tym m.in. witaminy z grupy B i kwas foliowy.
- Cechuje się wysoką zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych.
- W ziarnie i łusce gryki znajdziemy też flawonoidy, flawony, kwasy fenolowe, taniny, fitosterole i fagopiryne.
- Liście zapewniają wysokie stężenie polifenoli i rutyny.
Gryka zaliczana jest do tzw. superfoods, czyli nieprzetworzonej żywności pochodzenia naturalnego, bogatej w składniki odżywcze. To roślina o szerokim działaniu prozdrowotnym ze względu na wysoką zawartość substancji bioaktywnych.